Wat is oedeem?
Oedeem is een abnormale ophoping van vocht en eiwitten in het weefsel als gevolg van een verstoord evenwicht tussen aan- en afvoer van vocht. Zo wordt lymfoedeem veroorzaakt door een slecht of niet functioneren van het lymfestelsel. Primair lymfoedeem wordt veroorzaakt door een afwijking in het lymfestelsel. Secundair lymfoedeem ontstaat na een operatie waarbij lymfeknopen zijn verwijderd of een deel van het lymfestelsel is beschadigd. Ook door bijvoorbeeld radiotherapie en chemotherapie kan het lymfestelsel beschadigd raken, waardoor oedeem ontstaat. Lymfoedeem kan zich overal in het lichaam ontwikkelen, bijvoorbeeld in de armen of de benen maar ook op de romp, in de genitaal zone of het gezicht.
Voorbeelden van lymfoedeem:
- Oedeem in de arm of op de romp na een borstamputatie
- Oedeem na radio- of chemotherapie
- Oedeem in de benen en/of genitaal zone na gynaecologische ingrepen
- Oedeem in de benen en/of genitaal zone na buikoperaties waarbij lymfeklieren zijn verwijderd
- Oedeemvorming rond littekens
- Oedeem na een wondroosinfectie
Behalve lymfoedeem zijn er ook andere vormen van oedeem:
- Veneus oedeem
- Postoperatief oedeem
- Lipoedeem
- Posttraumatisch oedeem
- Oedeem bij reumatische aandoeningen
Naast oedeem kan er ook fibrosevorming (verharding) optreden. Bijvoorbeeld rond littekens of na radiotherapie. Deze verhardingen zijn ook te behandelen door de oedeemfysiotherapeut.
Wat doet de oedeemfysiotherapeut?
De oedeemfysiotherapeut probeert de afvoer van vocht onder meer te stimuleren met oefentherapie en manuele lymfedrainage. Door oefentherapie worden de spieren aangespannen om het vocht af te voeren via de lymfe- en bloedbanen in het lichaam (de ‘spierpomp’). Manuele lymfedrainage is een specifieke massagetechniek om vocht te verplaatsen naar delen van het lichaam waar de vochtafvoer beter functioneert. Daarnaast kan de oedeemfysiotherapeut compressietherapie inzetten om het vocht extra af te voeren, dit gebeurd met bandages. Als het overtollige vocht weg is wordt er meestal een elastische kous aangemeten. Deze kous zal het effect van de therapie in stand houden. Er wordt daarnaast advies gegeven over huidverzorging, voeding, preventie en zelfmanagement. Soms kan er gekozen worden voor het toepassen van lymfetaping, dit is een tapetechniek waarbij de liftende werking van de tape de onderhuidse circulatie verbetert en de afvoer van lymfevocht.
Verwijzing en vergoeding
In de meeste gevallen is er voor behandeling door een oedeemfysiotherapeut een verwijzing nodig van jouw huisarts of specialist. Oedeemfysiotherapie wordt door de zorgverzekeraars vergoed vanuit de aanvullende verzekering en bij een aantal specifieke indicaties ook vanuit de basisverzekering. Wij kunnen je hier meer informatie over geven.
Fenna is onze oedeemfysiotherapeut.